HERKES Mİ GAZETECİ!
İnternet kullanımının yaygınlaşması ile birlikte modern iletişim araçları, kullanıcı aktörleri de değişkenlik gösterdi. Vatandaş gazeteciler olarak karşımıza çıkan bu yeni akım, kamuoyu için önemli fırsatlar sunduğu gibi tehditleri de beraberinde getirdi. Teknolojinin gelişmesi ile birlikte yeni medya teknolojileri de dünyanın her yerinde kullanılır oldu. İstenilen bir zamanda herhangi bir olay ya da olgu hakkında bilgi alınması ve paylaşılması hızlandırıldı. Medya teknolojileri gelişimi sayesinde bilgi şeklinin önemli ölçüde değişimi de görüldü. Bu nedenle, bugün herkes anında medya içeriği oluşturabilmekte ve hedeflediği kitle ile paylaşabilmektedir. Dolayısıyla haber medyasının kullanıcı türevli içerik platformlarını kullananların, YouTuberların, bloggerların, vloggerların ve sosyal medya kullanıcılarının geleneksel medyanın haberi görme ve üretim biçimlerini etkilediği görülmüştür. Burada vurguladığım, vatandaş gazeteciliğinin hemen herkes tarafından kullanılabilir olmasıdır. Vatandaş gazeteciliği, bilgiyi yaymak için interneti kullanan halkın haber olaylarının yayınlanmasını ifade eder. Vatandaş gazeteciliğine, kişisel yayıncılık, ağ bağlantılı gazetecilik, katılımcı gazetecilik, aşağıdan yukarıya gazetecilik, medya dışı gazetecilik, sokak gazeteciliği, gerilla gazeteciliği de denilebilir. Bir diğer tanımda, Courtney C. Radsch, vatandaş gazeteciliğini “Ana akım medya kurumlarının dışında, genellikle bir yanıt olarak işlev gören alternatif ve aktivist bir haber toplama ve habercilik biçimi” olarak tanımlar. Haberlerin ana yaratıcıları ve dağıtıcıları onlardır. Burada önemli detay, profesyonel gazeteciler tarafından uygulanan kesim ile vatandaş gazeteciliği asla karıştırılmamalıdır. Bu tanımlardan da yola çıkacak olursak, bazı sorular aklımıza takılmıyor değil…
Vatandaş medyasının sınırları ve olanakları, yasaları nelerdir? Vatandaş medyası yalan haber riski oluşturuyor mu? Bu sorular yurttaş medyasının bir takım riskler oluşturduğunu fakat aynı zamanda haber medyası için yeni olanaklar yarattığını da göstermiştir. Gerçek gazeteciler belirli bir eğitimden geçerken, vatandaş gazeteciliğinin eğitimi sorgulanmaya açıktır. Ayrıca yurttaş gazetecilerin, mesleki bağlantılarının olmaması nedeniyle, haberi takip edebilme noktasında da yoksun oldukları aşikardır. Bu durum, “Amatör muhabir” kavramının da yerleşmesini sağladı. Vatandaş gazetecileri, topladıkları haberleri sitelere, videoları da YouTube’a aktarmayı artık görev edindiler. Herkes kendini gazeteci gibi görmeye başladı. Vatandaş gazeteciliğinin en etkin olduğu dönemler, toplumsal çatışmaların veya doğal felaketlerin olduğu zamanlar olarak karşımıza çıksa da, aslında elinde akıllı telefonu olan herkesin gazeteci olarak işlev gördüğüdür. Sosyal medya günümüz itibarıyla alternatif bir haber kaynağı rolü üstlense de sosyal ağlarda yayımlanan bilgilerin doğruluğu analize muhtaçtır. Anonim ve sahte hesaplar üzerinden bilgi kirliliği bir virüs gibi yayılmaktadır. Yine doğru bilgiye, habere ulaşmak, eğitimli ve objektif gazeteciler tarafından oluşturulan yayınlardır.